پنج شنبه , ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳

نوروزخوانی مازندرانی

درویش نیوز، کیامرث درویش؛ بر خلاف نواحی فلات وسیع ایران که فردی با نام حاجی فیروز و یا عمو نوروز با داریه ای در دست و لباسی سرخ آتشین در تن که با چهره سیاه شده با حضور در کوچه و خیابان بر زبان راندن آوازی شاد از زبان نوید بخش آمدن بهار دیگری است، در جلگه های ساحلی دریای مازندران پیک نوروز را در چهره ای دیگر گونه و مختص این منطقه که یادگار تمدن کهن ایران زمین است، می بینیم. با نزدیک شدن بهار و از نیمه دوم اسفند ماه معمولا دو یا سه نفر از مردان با لباسهای محلی مازندرانی که شامل شلواری فاقد کمربند (با بندی کشی مهار شده) و جلیقه نیم تنه ای که بر روی پیراهنی سفید رنگ و یا رنگ شاد دیگر چون زرد و صورتی و نارنجی پوشیده شده و کلاهی نمدی (خاص مردمان مازندران) بر سر و پاپوشی (جورابی پشمی که کفشی از چرم خام پوست گاو است) که بشارت دهنده فرا رسیدن نوروز است آوازی در وصف فرارسیدن بهار و نزدیک شدن نوروز بر لب جاری میکنند که تفاوت بسیار با تکیه کلام های حاجی فیروز دارد.

این گونه آواز که حتی بخشی از موسیقی آوازی ثبت شده مازندران و ایران را تشکیل میدهد به نوروز خوانی مشهور است. فرد خواننده نوروز خوانی با حضور در حیاط منازل روستاییان که عموما در گذشته فاقد دروازه به شکل و شمایل امروزی بوده شروع به خواندن دو بیتی های خاص می کرد که همه کلمات آن نوید آمدن نوروز و گل و سبزه را میداد که به منزله بشارت سال جدید بود و گاه نیز در مدح و منقبت اولیاء و بزرگان سرودی می خوانده است . سال ۱۳۴۰که حدودا ده ساله بودم و در روستا حضور داشتم دقیقا به یاد دارم و هنوز صدای نوروز خون درگوشم نجوا می کند .

نوروز سلطون آمده
باد بهارون آمده
مژده دهید ای دوستتون
گل درگلستون آمده

شعر را به مازندرونی این چنین هم می خوانند

باد بهارون بیمو (ب با کسره و ی با فتحه)
نوروز سلطون بیمو
مژده دهید به دوستون
گل به گلستون بیمو

به همراه این گونه دو بیتی ها و همراه تمجید و تکریم صاحبان منازل با ابیاتی دیگر و توسل به بزرگان و آرزوی سالی خوش و سفرهای زیارتی برای شنوندگان خود از آنان انعام و صله دریافت می نمودند. نوروز خوان ها اکثرا دارای طبع لطیف شعری بوده و به صورت فی البداهه خطاب به صاحب خانه و در نظر گرفتن جنسیت فرد و سن و سال او اشعاری بر لب می خواندند .
از آنجا که بیش از پنجاه سال است که حضورم در روستا کمتر است و همچنین در سالهای اخیر کمتر کسی به این گونه نوروز خوانی میپردازد این سنت نیکو کم کم منسوخ شده و در چرخش ایام کمرنگ و در حال از بین رفتن است .
در اسفند ماه سال ۱۳۹۴ در شهر نوشهر شاهد بودم که با دخالت و ترویج و همت اداره کل ارشاد شهرستان آمل چند نفر به این مهم پرداختند که از دید اینجانب این امر بیشتر حالت نمایشی و مصنوعی داشت و آن شور و نشاط، لطف و صفای افراد نوروز خوان قدیم را نداشت .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.