چراغی که زنده نام سعدالله خان درویش روشن کرد، رو به خاموشی است

کارخانه قند ورامین از عرش به فرش رسید؛
سکوت قدیمی ترین کارخانه قند خاورمیانه؛ زندگی را به کام ۱۵۰۰ کارگر تلخ کرد.
تعطیلی کارخانه قند ورامین که یکی از بزرگترین و قدیمی ترین کارخانه های قند ایران و خاورمیانه محسوب می‌شود در پاییز امسال، علاوه بر اینکه زندگی را به کام بیش از ۱۵۰۰ کارگر این واحد تولیدی تلخ کرد، زنگ خطر کاهش تولید داخلی قند و شکر و افزایش نرخ بیکاری را در کشور به صدا درآورد. در این گزارش به واکاوی دلایل افول کارخانه‌ی مذکور خواهیم پرداخت.

       درویش نیوز، کارخانه قند ورامین در سال ۱۳۱۲ توسط «نیکلای مارکف» معمار روس طراحی و توسط مهندسان چکسلواکی تجهیز و در سال ۱۳۱۳ بنای آن کامل شد و کفالت این کارخانه از اول مهرماه همان سال، طی حکمی از طرف صمصام الملک که در آن زمان ریاست اداره ی صناعت و فلاحت را برعهده داشت به سعد الله خان درویش واگذار شد و به دلیل عملکرد خوب او و راندمان بالای کارخانه طی مدت کوتاهی حکم ریاست کل کارخانجات قند را به وی واگذار کردند، این در حالیست که به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که طی سالیان اخیر کارخانه‌ی مذکور را به ورطه‌ی سقوط کشانده است واگذاری این واحد تولیدی به بخش خصوصی و مدیریت ضعیف اعمال شده بر آن است.

نقش این کارخانه قدیمی و معروف کشور در ایجاد ارتزاق ورامینی‌ها تا حدی بود که محله‌ای از شهر ورامین به نام محله کارخانه قند نام‌گذاری شد و بسیاری از کارگران اسبق آن و فرزندان و نوه‌هایشان از سال‌های قبل در این محل زیسته‌اند، اما این کارخانه باعظمت یکی دو دهه است که هرروز کوچک‌تر شده و سرانجام پس از نزدیک به ۹ دهه فعالیت با مشکل قطع زنجیره تولید مواجه و تعطیل شد.

بررسی سوابق این کارخانه نشان می‌دهد طی ۸۰ سال گذشته این واحد تولیدی یکی از فعالترین واحدهای تولیدی در کشور محسوب می‌شده و پس از واگذاری به بخش خصوصی و بروز مشکلات در زمینه تامین مواد اولیه شکر خام و زرد با بحران مواجه شد و سرانجام این بحران، ثمره‌ای جز تعطیلی کارخانه و بیکاری کارگران نداشت.

از طرف دیگر به نظر می رسد قرار گرفتن این کارخانه در مرکز شهر و قیمت گرفتن زمین‌های آن که سودای ایجاد شهرک مسکونی و کسب سودهای مضاعف را در سر مالکان این کارخانه پرورانده است و نیز فقدان عزم کافی توسط مالکان برای فعالیت مجدد کارخانه در تعطیلی این کارخانه بی تاثیر نبوده است.

این گزارش می‌افزاید: کارخانه قند ورامین طی ده سال گذشته چندین نوبت تعطیل شد و مجددا با پیگیری کارگران به فعالیت خود ادامه داد. اخیرا شورای تامین شهرستان با همکاری دادگستری شهرستان ورامین پیگیر وضعیت کارخانه قند ورامین برای از سر گیری فعالیت آن است. در شرایط بحرانی حاضر که تعداد زیادی از کارگران بیکار و بسیاری از جوانان جویای کار هستند، این واحد می‌تواند با از سر گیری تولید خود زمینه اشتغال بخشی از نیروی کار شهرستان و حتی استان را فراهم کند.

فائقه درویش